Wespen
Herkennen, informatie & tips
Een wesp is een gevleugeld, geel-zwart gestreept insect. Veel wespensoorten leven in kolonies en bouwen daar nesten voor, maar de meeste soorten leven solitair. Hoe groot een wesp is? Dat varieert per soort en daar leest u straks nog veel meer over. Van de wesp is ook bekend dat zij pijnlijke steken uitdeelt, want ze heeft een angel. Maakt dit mogelijke gevaar u nog nieuwsgieriger? Dat is maar goed ook, want voor u het weet breekt het wespenseizoen weer aan!
Oplossing tegen wespen nodig?
Tips tegen overlast door wespen
Uw barbecue of zwemuitje wordt verpest door wespen of u komt een nest in uw woning tegen. Heeft u snel een paar tips nodig om de wespen te verjagen? Hier staan er al 4 klaar. Pas wel altijd op als u wespen zelf gaat aanpakken, want ze zijn slimmer en sneller dan u denkt.
- Houd eten en drinken buiten bereik. Buiten eten is altijd gezellig, maar dat vinden wespen ook. Dek daarom al het eten en drinken af.
- Sla nooit naar wespen! De kans is groot dat ze zich bedreigd voelen en gaan in de tegenaanval. Raak niet in paniek, dan is de kans groot dat ze snel vertrekken.
- Hang horren voor ramen en deuren om wespen buiten te houden. De wespen kunnen niet door gaas heen, maar in de zomer kunt u de woning wel luchten.
- Plaats een wespenval of verjaag wespen met geuren of een nep-nest. Blijft u last houden van een wespenplaag? Schakel dan de bestrijding in.
- Liever extra tips om wespen zelf te bestrijden? Klik op de link. Maar let op, wespen zelf bestrijden kan levensgevaarlijk zijn!
Soorten wespen
De gewone wesp
De gewone wesp wordt ook wel ‘limonadewesp’ genoemd, omdat ze zich graag voedt met zoete etenswaren en dranken. Deze wespensoort voedt haar larven met insecten en krijgt daar zoet braaksel voor terug om zelf op te eten. Tegen de zomer zijn alle larven volgroeid en moet de wesp op zoek gaan naar alternatief zoet, en dus energierijk, voedsel.
De Duitse wesp
De Duitse wesp verschilt qua uiterlijk niet veel van de gewone wesp. Zo is alleen de tekening op de kop anders. Nesten van de Duitse wesp zien er wel anders uit: die zijn vaak grijs van kleur. Overlast van deze wespensoort kan zowel in de zomer als in de herfst plaatsvinden en Duitse wespen kunnen, net als gewone wespen, ook nesten in woningen aanleggen.
De hoornaar
De hoornaar is eigenlijk een hele grote wesp. Hoornaars komen in België vooral voor in het oosten en in het zuiden, en dan vooral in de bossen en in zandgronden. Zo nu en dan stuiten mensen wel op nesten in woningen, tuinen, parken of speeltuinen. Die nesten moet men vaak verwijderen. Dat is een flinke klus! Daarom is een goede voorbereiding het halve werk.
De graafwesp
Van de graafwesp zijn er in de Benelux ongeveer 170 soorten bekend. Kenmerkend voor graafwespen is dat zij geen nesten bouwen, maar holletjes graven. Bovendien leven graafwespen altijd in hun eentje, dus niet in een kolonie. Graafwespen treft men echter soms ook aan in voegwerk van oude gebouwen. Vroegtijdig controleren is raadzaam.
De galwesp
De galwesp is eigenlijk geen wespensoort. Ze ziet er namelijk niet uit als een gewone wesp. Ze is kleiner, niet gestreept en ze heeft vaak een roodbruine tot zwarte kleur, afhankelijk van de soort. Galwespen vallen geen mensen lastig, maar bepaalde soorten kunnen bloemen, planten en bomen wel aantasten. Dit komt gelukkig niet vaak voor in België.
De Franse veldwesp
Franse veldwespen worden wél steeds vaker in ons land gesignaleerd. Deze wespensoort staat erom bekend vaak meerdere nesten naast elkaar te bouwen. Ze verschijnen vaak tussen dakpannen en onder dakgoten. Men komt ze ook wel tegen in holle bomen, in de grond of in muren. Ze jagen vooral op insecten en vallen de mens zelden lastig.
De grondwesp
Grondwespen zijn, niet heel verrassend, wespen die een wespennest in de grond maken. Vaak gaat het om graafwespen, maar het komt ook voor dat gewone wespen of hoornaars nesten onder de grond aanleggen. Ze vinden dan een oud muizenholletje of ze zitten in een holte onder een struik. Houd daarom uw kinderen en huisdieren op afstand.
Levenscyclus van de wesp
Als voorbeeld nemen we de levenscyclus van de gewone wesp en de Duitse wesp. Dit zijn namelijk de wespen die het meest in België voorkomen. Hun levenscycli komen ook nagenoeg overeen.
Begin april
Een jonge wespenkoningin bouwt de basis van een wespennest. In de eerste cellen legt ze haar eerste eitjes. Na zeven tot tien dagen komen de eitjes uit en verschijnen er witte, pootloze larven.
Eind april/begin mei
De larven verpoppen. Dit proces duurt ongeveer twee weken. Rond de tweede helft van mei zijn de larven volwassen wespen. Dit is de eerste lichting werksters. Zij helpen de koningin verder met de bouw van het nest, ze verzamelen voedsel en ze verdedigen het nest. Intussen legt de koninginnewesp nog steeds eitjes. De werksters zelf leggen geen eitjes, want ze zijn onvruchtbaar.
Eind mei tot augustus
Op zeker moment legt de wespenkoningin geen eieren meer waaruit werksters voortkomen. Ze legt dan eerst onbevruchte eieren: hier komen de mannetjeswespen (darren) uit voort. Dan legt de koningin eieren die nieuwe koninginnen bevatten. Zowel de darren als de nieuwe koninginnen verpoppen in augustus of september.
Augustus en september
Eenmaal volgroeid verlaten de darren en de jonge koninginnen het nest om te paren met wespen uit andere kolonies. Mannetjes sterven al snel na de paring. De jonge koningin slaat het sperma op, maar ze moet eerst de kou van de herfst en de winter overleven. Ergens overwinteren is dan haar enige keus. Ze kiest hiervoor een beschutte plek, bijvoorbeeld in een holle boom of in een gebouw. Intussen sterft de familie van de jonge wespenkoningin langzaam uit door de toenemende kou. De oude koningin wordt niet meer verzorgd door haar werksters en overlijdt. Een enkele nachtvorst kan de uiteindelijke doodsklap betekenen voor alle overgebleven werksters in het nest.
September tot het voorjaar
De jonge nieuwe koningin is goed beschut. Ze hangt met haar kaken aan een stuk hout en kan zo zes tot zeven maanden blijven hangen tot het voorjaar weer aanbreekt. Eind april gaat ze op zoek naar een plek om een nieuw nest - en dus een nieuwe wespenkolonie - op te richten. Al snel worden er nieuwe larven geboren. Als die volwassen zijn, bouwen die het nest af.
Hoe leven wespen?
De meeste wespensoorten zijn sociaal levende insecten. Dat betekent dat zij als een groep leven en overleven. De koninginnewesp start het nest en legt intussen eitjes. Haar dochters - de werksters - nemen dan taken van haar over. De wespen jagen op insecten voor de larven, voeden de larven en beschermen het nest tegen indringers. En, niet heel onbelangrijk, de werksters werken ook verder aan de bouw van het nest. Wespen hebben dus een vrij druk leven!
Het wespennest
Het wespennest is het huis van een wespenvolk. Hierin leven de koningin, de werksters en de larven. Eigenlijk moet u het nest zien als één grote kraamkamer. Van binnen bestaat het nest uit honderden cellen en in elke cel legt de koningin een eitje. De werksters vliegen af en aan naar het nest. Ze gaan op jacht naar insecten of ze zoeken materialen voor de bouw van het wespennest. Het nest start in april en is tegen de zomer volgroeid. Soms wordt het zo groot als een basketbal!
Hoe bouwen wespen een nest?
Wespen knagen hout van (dode) bomen of ze verzamelen het van hekken en tuinmeubilair. Ze vermalen het hout met hun kaken en vermengen het met speeksel of water. Zo ontstaat een papje dat lijkt op papier-maché. De wesp neemt het papje mee naar het nest en braakt het daar uit. Van het braaksel maakt ze vervolgens een propje. Dat wordt in een dunne laag op een cel aangebracht. Gaandeweg ontstaan er zo steeds meer nieuwe cellen en dus ook steeds meer nieuwe lagen in het wespennest.
Waar is een wespennest van gemaakt?
Gewone wespen gebruiken plantenvezels of verse, droge of verrotte houtvezels als materiaal voor hun nest. Duitse wespen gebruiken alleen droog en verweerd hout voor de bouw. Hun nest is daarom grijs van kleur. Niet gelig of roodbruin zoals dat van gewone wespen. En hoornaars? Die gebruiken dezelfde materialen als gewone wespen. Hun nesten zijn echter wat minder stabiel.
Locaties van wespennesten
Een wespennest komt u op veel verschillende plekken tegen. Het is maar net waar een wespenkoningin zich veilig genoeg voelt. Het kan een plek zijn waar het nest niemand stoort. Of juist een plek waar het voor veel problemen zorgt. Misschien hangt er op dit moment een nest in of rond uw woning of bedrijfspand? Bijvoorbeeld:
- Op een zolder
- In een dakkapel
- In een spouwmuur
- In een slaapkamer
- In een schoorsteen
- In een garage
- In een schuur
- In een tuinhuisje
- Onder de carport
- Onder een dakgoot
Natuurlijk leggen wespen ook buiten hun nesten aan. Denkt u dat er een wespennest in uw tuin hangt? De kans is groot dat u het nest vindt op één van de volgende plekken.
- (Onder) een struik of heg
- In een boom (aan een tak)
- In een holle boomstronk
- In de grond (bijvoorbeeld in een zandbak)
- Hangend aan een dakgoot
Wespennesten komen ook voor in openbaar groen of in openbare gebouwen. Denk aan een (pret)park, speeltuin, plein, bibliotheek of bos. Bij deze laatste locatie is het echter niet gezegd dat het nest dan ook aangepakt mag worden. Dit mag eigenlijk alleen als het echt overlast geeft voor diegenen die het terrein bezoeken.
Wat eten wespen?
Gewone wespen vangen insecten om aan hun larven te voeden. Insecten bevatten eiwitten en dat hebben de larven nodig. Vooral steekmuggen en vliegen moeten het ontgelden. Zelf eten de werksters voornamelijk suikers. Het is hun brandstof om te kunnen vliegen en te jagen. Ze krijgen suikers van de larven: na het voeren braken die een zoetige vloeistof uit. De werksters zuigen die meteen gretig op.
Op een gegeven moment zijn alle larven in het nest volgroeid. De werksters krijgen dan geen zoete voeding meer en halen hun noodzakelijke suikers dus uit andere bronnen. Ze komen dan af op honingdauw, bloemennectar, alsmede fruit en zoetwaren voor menselijke consumptie. Ze laten de jam, siroop, stroop, limonade of alcoholhoudende dranken niet met rust!
De Duitse wesp pakt het anders aan. Deze wesp leeft voornamelijk van insecten. Vooral plantenetende insecten zijn het haasje en dat is op zich gunstig voor de flora. Pas in de herfst richt de Duitse wesp zich ook op het verzamelen van suikerrijk voedsel. Net als de gewone wesp zorgt deze wespensoort dan op verschillende plaatsen voor overlast.
Hoelang kan een wesp zonder eten?
Als een wesp geen eten krijgt, sterft ze binnen enkele dagen. Vooral suikerrijk voedsel geniet daarom haar voorkeur: ze kan er even op teren. Het voedsel krijgt ze van de larven die ze zelf voedt. Die kauwen het door haar aangeboden insect fijn en spuwen dan een zoet braaksel uit. Zijn er geen larven meer in het nest, omdat de koningin geen eitjes meer legt? Dan moet de wesp op zoek naar alternatief voedsel dat suikers bevat om te overleven.
Het reukvermogen
Een wesp kan heel goed ruiken. Vooral zoete geuren trekken haar aandacht, want ze is altijd op zoek naar suikerrijk voedsel. Helaas komen wespen daardoor soms ook af op zoetgeurende parfums, zonnebrand of bodylotions. Komt een wesp daardoor te dichtbij? Maak u niet meteen zorgen. Als de wesp merkt dat het niet om voedsel gaat, is ze zó weer verdwenen.
Tot hoe laat zijn wespen actief?
Wespen zijn vooral overdag actief, tot zonsondergang. Daarna gaan ze in hun nest slapen, tot de zon weer opkomt. Heel soms zijn wespen ook ’s nachts nog onderweg. Dat gebeurt als ze, bijvoorbeeld, gehinderd worden door vijanden of slecht weer en zo niet op tijd in het nest terug kunnen zijn. Het komt ook voor dat wespen actief worden als u kunstlicht op ze schijnt. Ze kunnen dan alsnog besluiten om op jacht te gaan. De hoornaar gaat overigens juist ‘s nachts graag op pad, om te jagen op nachtvlinders.
Hoe communiceren wespen?
Wespen communiceren door middel van feromonen. Dit zijn onzichtbare chemische stofjes. De wespen stoten de stofjes uit en ruiken die ook van andere wespen. De wespen wisselen op deze manier informatie uit over, onder andere, het vinden van voedsel en over de verdediging van hun wespennest.
Zicht in het donker
Wespen zien niet scherp. Niet in het licht en niet in het donker. Als ze dus alleen op zicht zouden moeten vliegen, dan zou het niet goed met ze aflopen. Toch redden de wespen zich, omdat ze van hun eigen vluchtroutes leren. Ze voeren eerst verkenningsvluchten uit en onthouden daarbij bepaalde plekken en de obstakels op de routes. Het maakt dus niet of ze in het donker vliegen of niet: ze hebben al een goed ontwikkeld ‘navigatiesysteem’.
Wanneer sterven wespen?
Wespen sterven na de zomer, zodra koud weer invalt en het voedsel dus ook schaarser wordt. Dit kan al in het begin van herfst zijn. Wespenkolonies die het geluk hebben genoeg voedsel te vinden, houden het zelfs tot in de winter vol. Wat gebeurt er precies in een stervend nest? De wespen negeren de koningin: die sterft al gauw aan uithongering. Hierna sterven alle werksters één voor één uit. Door kou, door honger en door… kannibalisme.
Vijand van de wesp
Meerdere dieren houden van een hapje wesp! En de bekendste ‘wespenjager’ is misschien wel de wespendief. Deze roofvogel ‘spit’ in wespennesten om eitjes, larven en volwassen wespen op te eten. Daarnaast jaagt ze ook wespen buiten het nest. Welk ander dier is de vijand van de wesp? In ons land azen bepaalde zangvogels op wespen. Bovendien eten grotere wespensoorten, zoals de hoornaar, ook kleinere wespensoorten op.
Wespenseizoen
In welk seizoen kunt u een wespenplaag verwachten? Vanaf eind juli is een wespennest volgroeid en moeten de wespen op zoek naar zoet voedsel. In augustus en september komen ze dan af op alles wat u eet of drinkt en u komt moeilijk van ze af. Nog vervelender is als de wespen een nest in uw woning of bedrijfspand hebben gebouwd. U bent dan zelfs niet veilig meer in uw woonkamer of slaapkamer, eten of géén eten!
Wespen in de winter
In de winter zijn de meeste wespennesten al uitgestorven. Wespenkolonies overleven immers moeilijk zonder voedsel en bij lage temperaturen. Alleen zeer sterke kolonies halen de winter, maar dit komt niet heel vaak voor. In de regel overleven alleen jonge koninginnen die uitvliegen voor hun geboortenest uitsterft. Deze dames houden een winterslaap en starten in de lente een nieuw nest, dus een nieuwe kolonie.
Hoe gevaarlijk zijn wespen?
Wespen kunnen zeker gevaarlijk zijn. Zo vallen ze aan als u hun nest aanraakt of als u het probeert te verwijderen. Een enkele wespensteek is nog te overzien, al doet de steek vaak wel pijn. Maar meerdere wespensteken krijgen? Dat loopt soms fataal af, zeker als u honderden keren gestoken wordt door een zwerm wespen. Bij steken in de mond, nek of hals kunnen de luchtwegen zelfs opzwellen. Zonder medische hulp leidt dit tot verstikking.
Wie allergisch is voor het gif uit de wespenangel, krijgt misschien nóg meer van een wespenaanval te lijden. Zonder medicatie of medische behandeling kan een persoon in shock raken en zelfs overlijden. Niet bepaald een pretje. In geval van een dergelijke allergie wordt daarom altijd afgeraden om bij wespen in de buurt te komen. Niet voor niets bellen de meeste mensen met een expert in professionele wespenbestrijding.
Hoe vaak kan een wesp steken?
Een wesp kan zo vaak steken als ze maar wil. Haar angel laat namelijk niet los als ze actief aanvalt. Om een vergelijking te maken: bij bijen gebeurt dit wel. Als een bij een steek uitdeelt, scheurt haar angel los van haar lijf en dat doodt haar vrijwel meteen. Daag een wesp daarom niet uit: sla er niet naar als ze te dichtbij komt en laat het wespennest met rust. Alle wespen steken mee als ze boos zijn en ze roepen ook versterking op van wespen buiten het nest!
Schade door wespen
Wespen zorgen in het voorjaar en in de zomer voor overlast op veel plekken. Ze komen op al uw eten en drinken af en u zit geen moment meer rustig buiten. En helaas richten wespen soms ook materiële schade aan. Bijvoorbeeld door (allergische) mensen te steken. Of ze knagen aan tuinmeubilair om hout te verzamelen voor de bouw van hun nest. Wespen in de spouwmuur? Die knagen vaak isolatiemateriaal kapot: zo krijgt het nest alle ruimte.
Nut van wespen
Wespen hebben veel nut in de natuur. Ze eten of doden allerlei potentieel schadelijke insecten, zoals muggen, en eten soms kadavers van kleine dieren op. Daarnaast bestuiven wespen bloemen. Dat doen ze vooral in de nazomer, wanneer ze geen larven meer kunnen voeden en dus ook geen zoet braaksel meer krijgen. Ze gaan dan op zoek naar zoetigheid in bloemetjes. Via hun vleugels en pootjes verspreiden de wespen het stuifmeel.
Wespenbestrijding
Het is zover. U komt wespen tegen in uw woning, bedrijf of tuin. Ze zijn zo vervelend dat u nergens meer rustig kunt staan of zitten. Wat te doen tegen wespen? Wees geen held of heldin en raak het wespennest niet aan. Wilt u de overlast beperken, dan zijn er andere methodes. Die zijn een stuk veiliger en makkelijker in uitvoer!
Wespen in huis hebben is best gevaarlijk, want de beestjes leven dan té dicht op u. Kan het zijn dat er een wespennest in een spouwmuur zit? Of hangt het op zolder, of in een lang niet gebruikte kamer? Pak wespen die voor hinder zorgen aan met deze tips.
- Sluit direct de kamer af waar het wespennest zich bevindt.
- Wespennest op zolder? Nuttig geen eten of drinken in de bovenste verdiepingen, anders komen de wespen zo op u af.
- Wespen in de spouwmuur? Maak geen openingen in de muur dicht, want de wespen vinden altijd een uitweg en komen dan zeker in kamers terecht.
- Wespen bestrijden door naar ze uit te halen is ook geen goed idee. Een wesp steekt namelijk als ze zich bedreigd voelt.
- Voorgoed met de wespen afrekenen? Zelf een wespennest weghalen is levensgevaarlijk, dus bel meteen een bestrijder.
Wespen maken ook nesten aan in tuinen of parken, als de gelegenheid zich voordoet. Zo maken ze nesten aan in bomen of in holen onder struiken. Zelf wespen bestrijden is in dit geval echter ook niet aan te raden. Wat u dan wél moet doen? Met de volgende tips beperkt u in ieder geval de overlast.
- Dek eten af als u het buiten laat staan.
- Wespen duiken soms ongezien in blikjes drank. Drink dus met een rietje!
- Wilt u wespen verdelgen? Spuit buiten niet zomaar met een spray, want het is giftig.
- Raap gevallen fruit op en dek het af. Fruit lokt namelijk veel wespen.
- Hang een nep nest op uw terras of balkon. Hiermee misleidt u de wespen: die komen namelijk niet in de buurt van andere wespennesten.
Moet u een wespennest verwijderen?
Een wespennest verwijderen om wespen te doden is niet altijd toegestaan. Nesten die in de vrije natuur hangen en niet voor overlast zorgen, laat u in principe met rust. Dit uit respect voor de natuur. Hangt een nest op een voor mensen en dieren gevaarlijke plek? Dit soort nesten mogen wel weggehaald worden. Het beste is om hier een specialist voor in te schakelen.
Professioneel wespen bestrijden
U wilt misschien zelf wespen verdelgen, maar dit raden we u niet aan. Gewone of Duitse wespen vallen direct aan als ze merken dat je hen of het nest iets aandoet. Hetzelfde geldt als de hoornaar opduikt. Hoornaars zijn namelijk agressiever dan de voorgaande twee wespensoorten. Beter is om altijd afstand te houden van het nest en niet naar wespen te slaan. Pak daarentegen meteen uw telefoon en nodig een professionele bestrijder uit. Die komt snel het wespennest verwijderen.
Een expert pakt wespen op een veilige en verantwoorde manier aan. Zo gebruikt hij een professioneel wespenpoeder. Dit spuit hij - op veilige afstand - in het wespennest. Alle wespen komen met dit middel in contact en sterven binnen twee tot drie dagen. Geen wesp meer te zien in uw tuin, huis of bedrijfspand? Bestrijding geslaagd! U hoeft dan alleen nog maar het lege nest te ruimen. Nu hulp nodig? Maak meteen een afspraak via Beestjes Kwijt!
Veelgestelde vragen
Hebben wespen tanden?
Kunnen wespen door hout bijten?
Kunnen wespen communiceren?
Ontmoet het team
Zij staan voor u klaar om uw huis of bedrijf vrij van ongedierte te maken
