Ratten
Herkennen, informatie & tips
Een rat is een zoogdier en maakt deel uit van de groep ‘knaagdieren’. Het beestje heeft zijn plaats in de natuur, maar kan voor nare plagen zorgen. Wilt u alles weten over ratten, dan bent u hier aan het juiste adres! Ook vindt u tips om ratten te bestrijden en te voorkomen.
Oplossing tegen muizen nodig?
5 snelle tips tegen ratten
Komt u ratten tegen in uw omgeving? Dat is vast heel erg schrikken! Dat u zo snel mogelijk van ze af wilt komen, is ook wel zeker. Maar hoe pakt u het aan? Lees uitgebreid over alle tips of neem deze ‘snel-tips’ eens door.
- Plaats klemmen met lokaas om ratten te vangen.
- Berg al uw voedsel op in goed afsluitbare containers.
- Houd ook diervoeder buiten bereik van ratten!
- Verwijder zoveel mogelijk afval en poets uw woning grondig.
- Dicht openingen in muren, vloeren of daken.
Zelf ratten bestrijden te lastig?
Rattensoorten in België
Welke soorten ratten komen voor in België? De bruine rat en de zwarte rat zijn de soorten die het vaakst opduiken, maar dan vooral als plaag in woningen of bedrijven. Andere rattensoorten, zoals de muskusrat en de woelrat, ziet u ook terug in deze tabel met beschrijvingen.
Bruine rat
De bruine rat komt het meest voor als ‘plaagrat’ in woningen of bedrijven. Het beestje zoekt voortdurend naar voedsel, warmte en beschutting en is dus zeer actief aanwezig. Vooral ‘s nachts!
Zwarte rat
Zwarte ratten komen oorspronkelijk uit de tropen. Ze zijn daar gewend om in hoge bomen te klimmen en daarin te leven. Ook hier leven ze graag hoog en droog. Bijvoorbeeld op of onder daken.
Woelrat
De woelrat leeft in het water en graaft gangenstelsels in oevers van kanalen, rivieren en meren. Daardoor kunnen oevers helaas wegzakken of instorten. De woelrat is daarom ook een hele goede zwemmer!
Muskusrat
De muskusrat leeft in het water. Samen met zijn familie kan het beestje soms dijken ondergraven en dat levert gevaar op. Ook de muskusrat is een voortreffelijke zwemmer en duiker.
- Stompe snuit
- Kleine behaarde oren
- Ronde ogen
- Grijsbruine rug
- Dikke kale staart met ringen
- Staart korter dan het lichaam
- Lengte: 22 tot 30 cm (zonder staart)
- Spitse snuit
- Grote vrijwel kale oren
- Kraalogen
- Blauwgrijze tot zwarte rug
- Lange dunne staart
- Staart langer dan het lichaam
- Lengte: 14 tot 23 cm (zonder staart)
- Stompe snuit
- Oren en ogen zijn verscholen in de vacht
- Grijsbruin tot zwart lijf
- Plompe lichaamsbouw
- Behaarde staart
- Lengte: 14 tot 22 cm (zonder staart)
- Brede stompe snuit
- Oren zijn in de vacht verborgen
- Bruin tot grijsachtig lijf
- Plompe lichaamsbouw
- Kale staart
- Lengte: 28 tot 40 cm (zonder staart)
Wat is een grijze rat?
De grijze rat bestaat niet, maar het komt voor dat mensen een bruine rat aanzien voor een grijze rat. Bruine ratten zijn per definitie immers niet altijd écht bruin: er zijn verschillende kleurschakeringen. Zeker wanneer u een rat in een bepaald licht ziet, kan de kleur anders overkomen.
Wat is een tamme rat?
Wie een rat als huisdier houdt, weet dit vast al. Maar de tamme rat is eigenlijk een bruine rat die gewend is om met mensen te leven en door hen verzorgd te worden. Tamme ratten stammen af van laboratoriumratten en zijn nogal bevattelijk voor ziektes.
Zijn het ratten of muizen?
Het kan knap lastig zijn om een rat van een muis te onderscheiden. Daarom hier wat aanwijzingen! Om te beginnen zijn ratten altijd groter dan muizen. Een volwassen muis wordt maximaal 10 cm lang en een volwassen rat wordt gemiddeld 25 cm, afhankelijk van de soort. Staarten van ratten zijn bovendien altijd kaal, die van muizen zijn behaard. Tot slot: ratten zijn brutaler dan muizen. Ze durven veel meer, terwijl muizen zich het liefst ongezien bewegen.
Hoe herkent u rattenkeutels?
We gaan door op de bruine rat en de zwarte rat, want deze soorten duiken het vaakst op in of rond woningen of bedrijven. Hoe u weet of ze er zijn? De aanwezigheid van rattenkeutels verraadt al een hoop, maar u moet de rattenpoep natuurlijk wel kunnen herkennen.
Uitwerpselen van de bruine rat
- Keutels van de bruine rat zijn bruingrijs van kleur.
- Een keutel is recht van vorm, met een puntig uiteinde en een stomp uiteinde.
- De keutels zijn 2 cm lang en een halve centimeter dik.
- De bruine rat legt ongeveer 40 keutels per dag.
Uitwerpselen van de zwarte rat
- Keutels van de zwarte rat zijn zeer donkerbruin van kleur.
- De keutel heeft een kromme vorm, zoals een banaan.
- De keutel heeft spitse uiteinden.
- De keutels zijn 1 cm lang en 3 mm dik.
- De zwarte rat legt ongeveer 40 keutels per dag.
Levenscyclus en voortplanting
Hoe ziet de levenscyclus van een rat eruit? Dat verschilt per soort rat, maar zeker is alvast dat de voortplanting snel gaat als de leefomstandigheden gunstig zijn. Kijk maar eens naar de cycli van de bruine rat en de zwarte rat.
Levenscyclus bruine rat
Wijfjes van bruine ratten laten zich vrijwel doorlopend bevruchten en dat komt neer op vijftien worpen in hun leven. Per worp komen er zeven tot tien rittens (babyratjes) ter wereld. Die zijn al na drie maanden geslachtsrijp, dus u kunt zich voorstellen dat de voortplanting snel kan gaan. De bruine rat kan vier jaar oud worden, maar de meesten van zijn soort halen maar één jaar.
Levenscyclus zwarte rat
Ook jonkies van zwarte ratten zijn na drie maanden rijp om zich voort te planten. De wijfjes werpen in hun leven ongeveer zes keer. En elke worp is goed voor zes tot tien jonkies. Welke leeftijd de zwarte rat haalt? Gemiddeld wordt deze anderhalf jaar oud, maar in een gunstige, veilige leefomgeving kan het beestje ook vier jaar oud worden.
Hoe ziet een rattennest eruit?
Een rattennest is vaak een samenraapsel van allerlei materialen. Zowel bruine ratten als zwarte ratten gebruiken alles wat ze maar kunnen vinden. Denk aan hooi, takjes, papiersnippers, karton of textiel. Zelfs plastic voorwerpen en isolatiematerialen worden aangetast als het moet. Krijgt u te maken met ratten in uw woning of bedrijf, dan is de kans groot dat u allerlei sporen van de ‘rooftocht’ tegenkomt.
Waar bouwen ratten hun nesten?
Bruine ratten bouwen nesten op beschutte, liefst wat vochtige plekken. Bijvoorbeeld en bij voorkeur in een woning of bedrijfspand, maar ze leven ook graag op vuilstortplaatsen en in het riool. In de vrije natuur graven de beestjes gewoon holen in de grond, met allerlei in- en uitgangen. Zwarte ratten daarentegen graven geen holen, want ze zijn van nature gewend om hoog te leven. Ze bouwen hun nesten daarom in bomen, maar ook op zolders of daken.
Hoe leven ratten?
Bruine ratten leven in kleine groepen, aangevoerd door een dominant mannetje. Die heeft een aantal wijfjes om zich heen en staat wat andere mannetjes toe, zolang die zich maar ‘gedragen’. De hiërarchie in de groep bepaalt wie wanneer mag paren en zelfs eten.
Bruine ratten houden niet per se vast aan hun territorium, maar weren wel leden van andere ‘families’. Ze leven in een kleine omgeving en gaan meestal niet verder dan 100 meter van hun hol weg. Als er genoeg voedsel is blijven ze zelfs gewoon waar ze zijn. Voordat bruine ratten op pad gaan, sturen ze een verkenner vooruit. Die moet kijken of ‘de kust’ veilig is.
Zwarte ratten in gebouwen leven vaak in groepen van wel 20 tot 50 exemplaren, waarbij er één mannetje aan het hoofd staat van ‘de familie’. Territoria worden afgebakend met urine. Vrouwtjes zijn agressief en jagen andere zwarte ratten vaak weg van voedsel. Naarmate de familie groeit, wordt het leefgebied simpelweg vergroot, maar dat leidt soms wel tot gevechten met andere rattenfamilies.
Wanneer zijn ratten actief?
Ratten zijn vooral ‘s nachts actief. Ze kunnen dan ongestoord hun gang gaan. Zo zoeken ze bijvoorbeeld voortdurend naar voedsel. Overdag komen ze alleen naar buiten als ze erge honger hebben of als het aantal ratten op één locatie te groot is. Ze zijn dan gedwongen om zich te verplaatsen.
Wat voor geluid maken ratten?
Ratten maken verschillende geluiden. Ze piepen, fluiten, gillen en krijsen. Als ze piepen, dan doen ze dat bij het stoeien, bij het eten of om elkaar ergens op te wijzen. Krijst een rat? Hij is dan bang of heeft pijn. Een rat krijst echter ook als die ruzie maakt met een soortgenoot of als hij zijn territorium afbakent. Niet alle tonen zijn echter hoorbaar voor mensen, want sommige geluiden zijn ultrasoon. Verder maken ratten natuurlijk geluid als ze knagen of als ze zich verplaatsen.
Wat eten ratten?
Bruine ratten zijn alleseters, maar ze hebben een voorkeur voor fruit, groente, vlees en vis. Oo zwarte ratten eten alles, maar ze hebben een duidelijke voorkeur voor graan- en meelproducten. Daarnaast ‘hamsteren’ zwarte ratten ook: gevonden voedsel slaan ze vaak op als voorraad. Overigens, ratten die in de vrije natuur leven vergrijpen zich ook wel eens aan slakken en insecten.
Waar komen ratten op af?
Ratten komen af op afval. Dit is alvast belangrijk om te weten, want voor de beestjes is het makkelijk voedsel vinden op deze manier. Verder zijn ratten ook altijd op zoek naar warme en beschutte onderkomens. Ruimt u amper tot nooit afval op en neemt u het niet zo nauw met de hygiëne in het algemeen? Wees dan niet verbaasd als er op een dag ratten in of rond uw woning of bedrijf opduiken en meerdere kolonies stichten.
Hoe komen ratten binnen?
Ratten komen op verschillende manieren binnen. Zo kruipen ze door gaten in muren, vloeren of daken. Het is ook mogelijk dat ze via een kapotte rioolbuis in uw woning of bedrijf terechtkomen. Die kans is zeker aanwezig bij rioolproblemen. De derde manier om een pand binnen te dringen? Ratten kruipen soms ook brutaalweg door kattenluikjes. Een open raam of deur? Dat zien ratten ook als een kans om ongezien naar binnen te komen.
Wat voor schade richten ratten aan?
Aan de schade die ratten aanrichten, herkent u ook vrijwel meteen een rattenplaag. Dat begint misschien bij het vinden van aangevreten verpakkingen. Gaandeweg komt u steeds meer verdachte zaken tegen in uw woning of bedrijfspanden. En die zaken stellen niet bepaald gerust.
 |
Knaagschade aan voorwerpen en meubels |
 |
Knaagschade aan vloeren, balken of andere constructies |
 |
Uitwerpselen van ratten |
 |
Sporen van buiksmeer |
 |
Rare geluiden (door ratten in een plafond, vloer of muur) |
 |
Nare geuren (afkomstig van rattenstront en -urine, maar ook van de ratten zelf) |
Het ultieme bewijs van een rattenplaag? Dat komt als u ook daadwerkelijk op een levende of dode rat stuit. Misschien stapt u de keuken in en zit er een dik exemplaar op het aanrecht. Of u loopt de kelder in, op zoek naar een goede fles wijn, en u ziet daar een rattenlijkje. Lekker fris? Verre van dat! Ratten zijn namelijk beruchte ziekteverspreiders.
Hoe gevaarlijk zijn ratten?
Ratten zijn gevaarlijk als ze ziekmakende bacteriën of virussen bij zich hebben. Ze dragen die mee in hun vacht of verspreiden het via hun speeksel, urine of keutels. Alles wat ze aanraken of waar ze zich ontlasten raakt besmet. Het is dus zaak om niets aan te raken met uw blote handen als u weet dat een rat u voor is geweest. Rattenpoep en urine weghalen? Draag dan altijd handschoenen en veeg oppervlakken altijd goed na met een sterk desinfectiemiddel.
Welke ziektes dragen ratten bij zich?
Ratten verspreiden verschillende ziektes, waaronder het hantavirus. Dit virus brengt klachten met zich mee die aan griep doen denken, zoals hoofdpijn, buikpijn en misselijkheid. Bovendien tast het virus vaak ook de nieren en de lever aan. Een tweede nare aandoening is de ziekte van Weil. Deze ziekte tast ook lever en nieren aan en het kan een maand duren voor er klachten optreden na besmetting.
Vallen ratten mensen aan?
Normaal gesproken vallen ratten geen mensen aan. Ze blijven juist het liefst bij mensen uit de buurt. Dat klinkt tegenstrijdig, want ze leven graag dicht op de mens. Maar dat komt omdat er in panden genoeg voedsel en schuilplaatsen te vinden zijn. Drijft u een rat in het nauw? Die kan dan opspringen en bijten. Gelukkig gebeurt dit zelden! Overkomt het u toch? Neem dan zo snel mogelijk contact op met uw huisarts. Van een rattenbeet kunt u namelijk heel erg ziek worden!
Zelf ratten bestrijden te lastig?
Waar vindt u ratten?
U vermoedt dat er ratten in uw woning of bedrijf leven. Maar waar vindt u ze? Bruine ratten houden zich meestal verborgen in kelders, kruipruimtes of zolders. In een aantal gevallen leven ze zelfs in slaapkamers, zeker als die ruimtes vol rommel staan. Zwarte ratten daarentegen vindt u eerder op zolder of op het dak. Vanuit hun hoge schuilplaatsen dalen deze ratten ‘s nachts af om op zoek te gaan naar eten.
Ratten in huis! Hoe pakt u ze aan?
Uw nachtmerrie wordt waarheid. In uw huis komt u ratten en hun schade tegen. Wat te doen tegen dit nare ongedierte? U weet niet zo goed waar u moet beginnen, maar het treft dat hier een aantal handige tips tegen ratten staan. Verdiep u er eens in en kijk wat voor u werkt! Al onze tips bevatten ook waarschuwingen, want u moet natuurlijk niet onbezonnen te werk gaan.
Alleen gecertificeerde bestrijders mogen rattengif gebruiken. Consumenten mogen dit niet meer: niet binnenshuis en zeker niet in de tuin. Rattengif is namelijk ontzettend gevaarlijk spul en de kans op verkeerd gebruik is groot. Ziet u dat het toch op internet of in een winkel wordt aangeboden? Laat u niet verleiden en denk aan andere methodes.
Ratten bestrijden zonder rattengif is mogelijk. U zet dan klemmen in, zelfgemaakt of kant-en-klaar. Bedenk wel dat het niet eenvoudig is om ratten te vangen. Deze beesten zijn namelijk vrij slim en ze leren van vallen. Gebruik daarnaast een goed lokaas: pindakaas valt zeker in de smaak bij de ratten.
Soms komen ratten op openbare plekken voor. Of ze komen van een ander terrein, maar ze verstoren de rust in uw woning of bedrijf. Ga in dat geval na of uw beroep kunt doen op de gemeente. Zeker als de volksgezondheid in het geding is, schakelt die een bestrijdingsdienst in om het probleem te onderzoeken en op te lossen. En ja, een gediplomeerd bestrijder mag met rattengif aan de slag gaan als de situatie dit vereist.
Ratten kunnen niet tegen de geur van chloor of zijn. Nu is het al een goed idee om uw huis of bedrijfspand goed schoon te maken en schoon te houden. Poetst u oppervlakken met azijn of chloor, dan is er een kans dat de ratten uit de buurt blijven. Zie dit echter niet als dé oplossing, maar als een bijdrage aan de totale oplossing.
U koopt een apparaat dat geluidsgolven tegen ratten uitzendt. Werkt dit? Als het goed is, slaan ratten meteen op de vlucht als ze het geluid horen. Maar daarmee is nog niet gezegd dat ze ook écht wegblijven. Vooralsnog is er ook geen hard wetenschappelijk bewijs dat ultrasoon geluid werkt tegen ratten. Wilt u het toch proberen? U vindt een dergelijk apparaat gemakkelijk online.
Dit is een heel belangrijke tip. Want als u afval langdurig (onbedekt) laat liggen, kunt u op een gegeven moment rekenen op ratten. Zorg er daarom voor dat u afval altijd in dichte afvalbakken of containers opslaat. Laat het ook op tijd afvoeren door de ophaaldienst. Hoe minder afval, hoe minder ratten kansen krijgen om zich erin te verstoppen en ervan te eten!
Het gebruik van lijmplankjes is wettelijk verboden, ook al worden er online nog steeds plankjes verkocht. Waarom verboden? Als een rat op een plank met lijm terechtkomt, sterft het beestje een langzame, stressvolle dood. Het komt ook voor dat de rat zijn eigen poten doorbijt om los te geraken. Koop en gebruik dus geen lijmplankjes, anders bent u simpelweg schuldig aan dierenmishandeling.
Evenmin diervriendelijk is het bestrijden van ratten met gips. Hoe dit werkt? Feitelijk maakt u een soort rattengif, maar dan met huis-tuin-en-keukenmiddelen. Zo mengt u 100 gram gips met 100 gram maïsmeel. Hier voegt u wat melk aan toe, zodat het een papje wordt. Verdeel het mengsel in schaaltjes of bakjes en verspreidt die in ruimtes waar ratten komen. Eet een rat van het papje, dan hardt het gips uit in zijn maag. Dit overleeft het beestje niet.
Bij een rioolprobleem vinden ratten vaak een makkelijke weg naar binnen. Zo kruipen ze via kapotte leidingen en afvoeren een woning of bedrijf in. Nodig daarom altijd zo snel mogelijk een rioolspecialist uit om het probleem op te lossen. Voor de eventuele ratten in uw huis of bedrijf kunt u daarna een professional uitnodigen. Die rekent wel met ze af!
Ratten verjagen uit de tuin: 5 extra tips
Ratten komen regelmatig in tuinen voor. En van daaruit trippelen ze ook een woning of bedrijf in: dat wilt u natuurlijk helemaal niet hebben! Maar waar kunnen ratten niet tegen? Als u ratten wilt vangen of weren, dan heeft u mogelijk veel aan deze vijf extra tips. Voert u de tips tegelijkertijd uit, dan is de slagingskans zelfs groter.
Ratten vangen doet u het beste met klemmen. Die plaatst u op de looproutes van de ratten. Leg in een klem wel goed lokaas en ververs dit regelmatig. Pindakaas is bijvoorbeeld een goede optie. Let op: gebruik geen rattengif of ander gif in de klemmen! De wet verbiedt particulieren namelijk het gebruik van gif, zeker in de buitenlucht.
Ratten verstoppen zich graag onder hopen bladeren en ze leggen daar zelfs nestjes aan. Maak het ze niet makkelijk! Ruim tuinafval snel op en bewaar het in goed afgesloten bakken. Laat ook ander afval niet in de tuin liggen, zoals restjes eten of verpakkingen van voedsel. Doet u dat wel, dan blijven de ratten gewoon komen!
Wist u dat ratten ook nestjes aanleggen onder dik struikgewas? Of dat ze via klimplanten soms door open ramen trippelen? Zorg er daarom voor dat u struiken en klimplanten zo kort mogelijk houdt. Hetzelfde geldt voor hoog gras: ratten bewegen zich dan ongezien door een gazon en komen dan nog steeds op ongewenste plekken terecht. Pak de grasmaaier erbij en u lost ook dit probleem op.
U houdt kippen, konijnen, geiten of andere dieren in uw tuin. Dat is natuurlijk heel leuk, maar de kans bestaat dat ook ratten op het voer afkomen. Bewaar diervoeder dan ook in afgesloten kisten, niet in (plastic) zakken. Stop ook even met het voeren van vogeltjes. Vooral vetbollen zijn erg in trek bij ratten.
Natuurlijk houden ratten zich vaak ook schuil in een schuur of tuinhuisje. Ze zijn daar goed beschut en ze vinden genoeg rommel om zich in te verstoppen. Dicht daarom alle mogelijke openingen in de muur, de vloer of het dak. Ruim uw schuur of tuinhuis vanbinnen ook op, want hoe minder rommel, hoe minder kansen de ratten hebben om zich te verschuilen.
Wat is het nut van ratten?
Ratten zijn nuttig, omdat ze bijdragen aan het ‘opruimen’ van de natuur. Ze eten soms dode dieren op. Daarnaast dient de rat zelf als voedsel voor andere dieren. Denk aan uilen, reigers en marterachtigen zoals nertsen, dassen of otters. Huiskatten jagen soms ook op ratten, maar eten ze zelden op. Daarnaast worden ratten ook gebruikt door de mens in biomedisch onderzoek. Of dit laatste ook ethisch verantwoord is: daar verschillen de meningen nog steeds over.
Vormen ratten een plaag? Dan zijn ze natuurlijk niet bepaald nuttig te noemen. Ze werken eerder de volksgezondheid tegen door virussen en bacteriën te verspreiden. Bovendien knagen ze veel voorwerpen, meubelen en bouwconstructies kapot. In het geval van een plaag moet u daarom altijd snel en efficiënt ingrijpen. Dat lukt het beste als u direct een ongediertebestrijder in de arm neemt.
Professionele rattenverdelging als uitkomst
De meeste mensen krijgen ratten niet weg zonder professionele hulp. Heeft u een bedrijf, dan bent u zelfs verplicht om een gediplomeerd rattenbestrijder in te schakelen. Heeft u momenteel last van het ongedierte? Via Beestjes Kwijt komt u altijd in contact met een expert voor uw regio. Bel of mail, vraag alvast naar de kosten en plan uw afspraak. De bestrijder komt zo snel mogelijk langs voor een deskundig plan van aanpak.
Veelgestelde vragen
Ontmoet het team
Zij staan voor u klaar om uw huis of bedrijf vrij van ongedierte te maken
