Draaigatje wint terrein: alle hens aan dek!

Het Mediterraan draaigatje wint terrein in België en dat is vervelend nieuws, want deze mier richt behoorlijk veel schade aan. Vorig jaar werd het beestje al op 18 locaties in ons land aangetroffen. Zo meldt het Kennis en Adviescentrum Dierplagen (KAD). Dit jaar merken bestrijders van Beestjes Kwijt dat de plagen alleen maar toenemen. Maar wat is het draaigatje voor iets engs? En wat moet u doen als er een kolonie bij u opduikt? 

Wat is een draaigatje?

Het draaigatje is een mierensoort. Er bestaan drie soorten draaigatjes en het Mediterraan draaigatje is daar één van. Deze soort komt oorspronkelijk uit het Middellandse Zeegebied, maar wordt nu ook steeds vaker in Nederland gesignaleerd. Verschillende organisaties houden de verspreiding van deze mier in ons land in de gaten.

Draaigatje herkennen: hier moet u op letten!

Draaigatjes zijn zwarte, glanzende mieren. De werksters variëren in lengte: ze worden twee tot vijf millimeter groot. Draaigatjes lijken sterk op gewone mieren, maar volgens experts zijn er wel degelijk verschillen. Zo beschikken draaigatjes over een knoop tussen het borststuk en het achterlijf en zit er in hun bovenlip een flinke inkeping. Om dit te zien heeft u een zeer goede microscoop nodig!  

Een andere manier om draaigatjes te herkennen is door te kijken naar de aantallen: gaat het om een extreem aantal mieren? Zie je zeer grote mierenhopen? Zitten ze vooral op warme plaatsen? Denk dan gerust aan het draaigatje.

Hoe komt het ‘draaigatje’ aan haar naam?

De naam komt niet uit de lucht vallen. Als het draaigatje bijt, keert ze haar achterste direct naar de wond toe om er een irriterend stofje in te spuiten. Op deze manier verdedigt het draaigatje zichzelf tegen vijanden. Bovendien bijten draaigatjes soms ook mensen. Of de mieren zo ook ziektes kunnen verspreiden? Dat is nog niet vastgesteld.

Hoe komt het draaigatje in België terecht?

Bestrijders en experts vanuit de overheid vermoeden dat draaigatjes meekomen in de aarde van planten of bomen uit het zuiden van Europa. Dat de mieren hier kunnen overleven is (mede) te danken aan de temperatuurstijging in ons land. Sterker nog: draaigatjes zijn verzot op warmte en zoeken daarom vooral de door de zon verwarmde plekjes op.

Waar moet ik zoeken als ik draaigatjes wil vinden?

Zoals gezegd zijn draaigatjes dol op warme plekjes. U treft ze dan ook aan op stoepen en op muren van tuinen, woningen of bedrijfspanden. De zon verwarmt de tegels of de bakstenen en de mieren hebben het uitstekend naar hun zin. Zo erg zelfs, dat de hele kolonie zich er vestigt. En dan komen de problemen.

Is een plaag van draaigatjes ernstig?

Het draaigatje brengt schade toe aan planten en verstoort of stimuleert juist de ontwikkeling van bepaalde (ongewenste) insecten. Zo trekken draaigatjes luizen aan die honingdauw afscheiden en ook planten aantasten. Daarnaast graven draaigatjes tegel- en metselwerk uit. Het terras of de stoep verzakt en daardoor ontstaan gevaarlijke situaties.

Kan het nog erger?

Dat kunt u wel zeggen. Draaigatjes vormen vaak superkolonies. Anders dan bij andere mierensoorten vliegen de koninginnen na de bevruchting niet uit, maar blijven ze in hun geboortenest wonen. Soms leven er dan meerdere zusterkoninginnen in één nest. Ook de werksters van al deze koninginnen kunnen prima met elkaar werken. 

Omdat er dus geen concurrentie is, kan een nest al snel uitgroeien tot een kolonie van duizenden mieren. Niet bepaald prettig als u die in of om uw tuin - of zelfs in de spouwmuur woning - aantreft. De mieren graven in no-time alle tegels uit en de kolonie strekt zich ver uit. Er zijn nesten bekend van 100 en 200 meter lang: die kunnen een hele straat in beslag nemen!

Hoe herken ik het nest van het draaigatje?

U ziet kratervormige openingen: het lijken wel kleine vulkaantjes. De randen bestaan uit uitgeworpen zand, maar die kunnen bij slecht weer verdwijnen. Bij goed weer komen de kraters weer terug. Mogelijk ziet u ook kleinere nesten in de nabijheid: deze worden door werksters gebruikt als uitvalsbasis in hun speurtocht naar voedsel. 

Draaigatje bestrijden: wat moet ik doen?

Het bestrijden van draaigatjes is een hele opgave. Alle koninginnen in een kolonie moeten worden gedood. Bij een superkolonie is het echter heel makkelijk om een koningin over het hoofd te zien. U moet dan weer van voren af aan beginnen. Zelf het draaigatje aanpakken is daarom ondoenlijk. U heeft er ongetwijfeld een expert voor nodig. 

Hoe pakt de bestrijder een kolonie draaigatjes aan? Hij gebruikt een lokaasgel, met daarin een stofje waar mieren van smullen. De gel wordt binnen of buiten gedruppeld, afhankelijk van waar de mieren zitten. De mieren nemen de gel mee naar het nest, met als resultaat dat alle mieren in het nest worden vergiftigd. Meestal zijn er wel meerdere behandelingen nodig, want grote nesten uitroeien gaat niet in één keer.

Draaigatje gezien? Neem contact op met uw lokale bestrijder

Sinds 2 maart 2021 staat de overheid toe om draaigatjes te bestrijden. Bestrijders moeten wel vooraf een melding doen bij het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Daarna mogen ze aan de slag. Krijgt u ook te maken met het draaigatje? Wacht niet op - nog meer - schade en overlast, maar bel of mail direct met uw lokale bestrijder. Hij wacht al op uw bericht!