Alles over zwammen
Herkennen, info en tips
Een zwam is een schimmel. Het bestaat uit een vruchtlichaam (de paddenstoel) en uit lange dunne schimmeldraden. Brengen zwammen veel problemen met zich mee? Als ze in uw woning of bedrijf groeien wel. Bij Beestjes Kwijt vindt u daarom alle informatie over hoe u zwammen kunt herkennen én kunt bestrijden. Lees en u weet snel hoe u van dit onaangename ongedierte af komt!
Oplossing tegen zwam nodig?
Navigeer direct naar
5 tips tegen zwam
Tasten zwammen uw woning of bedrijf aan? Wacht geen dag langer en lees direct onze uitgebreide adviezen om zwammen tegen te gaan. Heeft u geen tijd en wilt u liever kort wat tips doornemen? Hier staan de beste vijf, met dank aan onze experts.
- Zorg voor een temperatuur onder de 20°C.
- Zet elke dag ramen open in een besmette ruimte. Ventileer!
- Zorg voor voldoende daglicht in een besmette ruimte. Als dit mogelijk is.
- Gebruik geen benzine of andere brandbare middelen. Die helpen toch niet!
- Zwammen zijn hardnekkig ongedierte! Raadpleeg dus zeker een bestrijder.
Wat is het verschil tussen paddenstoelen en zwammen?
Het verschil tussen zwam en paddenstoelen is er eigenlijk niet. Een paddenstoel is namelijk het vruchtlichaam van de zwam. Of anders gezegd: het is het meest zichtbare deel van de gehele zwam. Wat wél belangrijk is om te noemen, als het gaat over verschillen, is dat er schadelijke en niet schadelijke zwammen bestaan. Aan de eerste groep is deze blog dan ook gewijd: we leggen alles uit over zwammen die gebouwen aantasten!
Wat is een schimmel?
Op de vraag ‘wat zijn schimmels’ is maar één duidelijk antwoord mogelijk: zwammen zijn schimmels. Het woord ‘schimmels’ is dus een synoniem voor het woord ‘zwammen’.
Welke soorten zwammen zijn er?
In de natuur komen veel paddenstoelen soorten voor. Maar zoals gezegd, we spreken in deze blog niet van onschuldige, dan wel schattige of eetbare boleet soorten. Helaas, het zijn houtaantastende zwammen, zoals de huiszwam, kelderzwam of poriënzwam, die onze aandacht trekken. De zwarte zwam of ‘zwarte knoopzwam’? Mensen zoeken vaak naar deze soort op het web, maar het komt niet als ongedierte in woningen voor.
Zwammen herkennen
Hoe kunt u schadelijke zwam herkennen? In België en Nederland zijn de huiszwam en de kelderzwam de meest voorkomende houtaantastende schimmels. Hierna komt de poriënzwam. Het vervelende is dat u deze zwammensoorten pas met het blote oog herkent als de vruchtlichamen ontwikkeld zijn. Dit overzicht komt u dus vast wel van pas.
Huiszwam
Het vruchtlichaam van de huiszwam is bruin en heeft dik aangezette, witte randen. De zwam is ongeveer één centimeter dik en kan als een grote plak van maximaal een meter aan het hout ‘kleven’. Aan het vruchtlichaam zijn veel piepkleine, roodbruine schimmeldraadjes verbonden: dit zijn eigenlijk de wortels.
Kelderzwam
De kelderzwam ziet er ook niet bepaald fris uit. Het brosse vruchtlichaam is ongeveer 3 mm dik. Het is geelbruin van kleur en heeft soms een lichtere rand. De schimmeldraden zijn eerst bijna doorzichtig, daarna krijgen ze steeds meer kleur. Als ze geelbruin of donkerbruin kleuren, kunt u de draden steeds beter op het hout zien zitten.
Poriënzwam
Denkt u aan de poriënzwam, dan denkt u aan een op wolken gelijkende schimmel. Alsof er een katoenbaal tegen uw muur is ontploft. De dicht opeengepakte vruchtlichamen zijn wit of geel van kleur. Of soms zelfs roze. Aan die vruchtlichamen zitten witte schimmeldraadjes.
Levenscyclus van de zwam
Zwammen beginnen meestal als sporen. Die verspreiden zich makkelijk door de lucht, gevoerd door de wind of door insecten. Zodra de sporen op vochtig hout terechtkomen, gaan ze kiemen. Eerst groeien de schimmeldraden, daarna ontstaan de vruchtlichamen. De vruchtlichamen hebben voedingsstoffen en vocht nodig om te groeien. De schimmeldraden zorgen voor de toevoer daarvan. De schimmeldraadjes dringen als tentakeltjes diep in houten voorwerpen of in grote houten constructies, zoals balken. Uit het hout onttrekken de draden cellulose (voeding) en water (vocht). De voeding en het vocht gaan door de draden naar de vruchtlichamen. Die groeien dan gestaag door. Hoe snel de zwammen groeien? Dat is afhankelijk van de aanwezigheid van hout én het klimaat. Hierover leest u zo meer.
Vervelend is dat een zwammenplaag pas zichtbaar wordt, als de vruchtlichamen al flink gegroeid zijn. Ze maken nieuwe sporen aan, die zich weer naar andere plekken verspreiden. Op die plekken vormen zich dan weer nieuwe schimmeldraden en dus ook nieuwe vruchtlichamen.
Voortplanting van zwammen
Zwammen planten zich op twee manieren voort: via hun sporen of via hun schimmeldraden. Sporen zijn microscopisch kleine deeltjes zwam en zitten vaak los op de vruchtlichamen. Bij de minste of geringste windvlaag zweven ze van een vruchtlichaam af. Dalen de sporen op een vruchtbare bodem, dan komen ze tot ontwikkeling en groeien ze uit tot zwammen. Nieuwe zwammen ontstaan daarnaast uit schimmeldraden. Uit een draad ontspringt een knop. Deze knop ontwikkelt zich verder tot een vruchtlichaam.
Hoe ontstaan zwammen?
Bij het ontstaan van zwammen is er vrijwel altijd sprake van een combinatie aan oorzaken, maar dat zult u goed moeten onderzoeken. Of beter nog: laat het checken door een expert. De meest bekende oorzaken kunnen we in ieder geval al noemen.
- Vochtproblemen (zoals lekkages)
- Slechte ventilatie
- Slechte isolatie
- Weinig lichtinval
- Hoge luchtvochtigheid
- Warme temperaturen
- Aanwezigheid van naaldhout of loofhout
Temperatuur heeft ook invloed op de ontwikkeling van zwammen: zowel de huiszwam als de kelderzwam groeien goed bij tenminste 23 graden. Hun vruchtlichamen kunnen ook op lagere temperaturen overleven, maar die groeien dan wel veel minder snel. En de schimmeldraden? Die groeien over en in vochtig hout, maar dringen in sommige gevallen ook zelfs in muren van steen of beton. Bedenk alvast dat de combinatie van vocht én hout op zich al rampzalig is. Zo komen sporen van de huiszwam al tot ontwikkeling op hout dat op zijn minst 20 procent vocht bevat. Bij de kelderzwam is dat 24 procent. En hoe komt hout aan een bepaald vochtgehalte? Vaak is dan sprake van een lekkage, in een waterleiding of rioolbuis.
Kunt u zwammen eten?
Schadelijke zwammen kunt u niet eten, dus laat de huiszwam, kelderzwam of poriënzwam maar uit pan! Zwammen die u wel kunt eten zijn, bijvoorbeeld, champignons, cantharellen of oesterzwammen. En die zijn natuurlijk in vrijwel elke supermarkt verkrijgbaar...
Help, zwam in huis! Wat voor schade komt u tegen?
De huiszwam, kelderzwam en poriënzwam veroorzaken bruinrot in hout. Dat komt omdat het houtwerk praktisch wordt ‘leeggezogen’. Het hout slaat dan bruin of zelfs zwart uit. Het wordt zacht en vertoont steeds meer krimpscheuren. Een constructie kan zelfs helemaal verpulveren als u de aantasting niet op tijd ontdekt!
Zwammenplagen ontstaan vaak in vochtgevoelige ruimtes, zoals keukens, badkamers, kelders of kruipruimtes. Experts raden dan ook aan om deze ruimtes minstens één tot twee keer per jaar te controleren op gebreken. Bent u te laat en is een plaag daarom al vergevorderd? Onderschat de materiële, en dus ook de financiële, schade niet. Houten constructies worden soms zó aangetast dat ze niet meer te herstellen zijn. Volledige vervanging is dan het alternatief, maar dat is altijd prijziger.
Is zwam gevaarlijk?
De aanwezigheid van zwam kan gevaarlijk zijn. U wilt immers niet meemaken dat belangrijke draagconstructies, zoals balken of vloeren, het begeven. Aan de andere kant: niet elke zwammenplaag leidt meteen tot een ramp. Na ontdekking moet u gewoon zo snel mogelijk experts inschakelen, zodat die meteen gepaste actie kunnen ondernemen. Denk bijvoorbeeld aan een aannemer, voor een controle op de staat van het hout. En denk tegelijkertijd aan een bestrijder, want die weet hoe u zwammen met succes aanpakt.
Zijn zwammen slecht voor uw gezondheid?
Houtaantastende zwammen zijn zeker slecht voor de gezondheid. Hun sporen zijn immers zo klein dat u ze vrijwel moeiteloos inademt. Gebeurt dit bij u? U kunt dan ernstige gezondheidsklachten krijgen, denk aan longproblemen en allergieën. Bent u al longpatiënt? Dan moet u zeker niet in de buurt van de zwammen komen. Raadpleeg ook zeker een arts als u klachten ontwikkelt.
Zelf zwam bestrijden: is dit wel mogelijk?
Slecht nieuws: zelf zwammen bestrijden is nagenoeg onmogelijk. Schimmeldraden die zich in het hout wortelen, krijgt u namelijk met geen mogelijkheid meer los. Ook niet met een relatief zwak zwammen bestrijdingsmiddel zoals chloor. Het helpt ook niet als u plots toch gaan ventileren of meer licht in een ruimte toelaat. U moet altijd eerst de zwammen nauwkeurig verwijderen voor u een omgeving ‘zwam-proof’ kunt maken of laat maken.
Schimmel op hout verwijderen: is dit ook zwam bestrijden?
Schimmel op hout verwijderen is niet hetzelfde als zwam bestrijden. Zwarte schimmel is immers iets anders dan paddenstoelengroei op uw hout. U verwijdert zwarte schimmel weliswaar met, bijvoorbeeld, een middel op basis van chloor. Maar dat gaat veel makkelijker dan schimmeldraden van zwammen uit houtwerk of muren verwijderen. Voor dit laatste kunt u beter schakelen met een expert in zwambestrijding.
Gaat u, tegen beter weten in, toch zelf de strijd aan met de zwammen? Onthoud dan het volgende voor u uw spullen verzamelt en u de kelder, badkamer of kruipruimte in duikt. Een gewaarschuwd mens telt namelijk voor twee!
- Al doende kunt u sporen verder verspreiden. De plaag wordt dan nog erger.
- Zonder masker en beschermende kleding stelt u zichzelf bloot aan schadelijke sporen.
- Brandbare middelen zoals benzine? Gebruik ze vooral niet! Een afgebrande woning is nog altijd erger dan een zwammenplaag.
Hoe voorkomt u zwam in huis?
Misschien is dit wel de belangrijkste informatie voor u. Want hoe kunt u zwammen voorkomen in uw woning of bedrijfspand? Met deze zes tips bent u vast een nare plaag voor. En zo niet, dan is het natuurlijk altijd verstandig om even contact op te nemen met een aannemer of een bestrijder. Of met beide partijen.
 |
Bescherm houtwerk met een laag verf, lak of beits. |
 |
Houd het vochtgehalte in uw huis lager dan 20%. Of beter nog: op 15%. |
 |
Los vochtproblemen altijd zo snel mogelijk op. Denk aan lekkages, condensatie of optrekkend vocht in de muren. |
 |
Zorg altijd voor voldoende ventilatie. Zet ramen en deuren een paar uur per dag open. Houd de openingen van uw ventilatieroosters vrij en schoon. |
 |
Droog uw badkamer goed na het douchen of baden. Zo voorkomt u zowel zwarte schimmel als zwammengroei. |
 |
Droog uw was buiten als u hier de ruimte voor hebt. Zo voorkomt u dat de luchtvochtigheid in uw huis of bedrijfspand toeneemt. |
Is zwammen verdelgen lastig?
Bel voor een professionele aanpak
Stop de groei van houtaantastende schimmels! Beestjes Kwijt voorziet u van een bestrijder voor uw regio. Hij komt graag langs voor een inspectie en een helder stappenplan. Hoe pakt hij de zwammen aan? Met veel kennis, ervaring en de juiste, professionele middelen. Bel of mail dus nu voor een afspraak: u komt gegarandeerd tot de oplossing die u wilt hebben!
Ontmoet het team
Zij staan voor u klaar om uw huis of bedrijf vrij van ongedierte te maken
